تبادل فرهنگی ایران-ترکیه در عرصه فرهنگ و هنر
ترکیه و ایران روابط فرهنگی پیچیده و چند وجهی دارند. نزدیکی جغرافیایی، پیوندهای تاریخی و شباهت های زبانی به تأثیر متقابل آنها کمک می کند. هر دو کشور کانون سلسلههای بزرگ از جمله عثمانیها و صفویان بوده اند که به رغم تضادها، جنگهای فرقهای و نزاعهای سیاسی- فرقهای، میراث مشترک آنها را شکل دادهاند . ترکها و ایرانیان میراث فرهنگی مشترکی دارند که به سنت ترک-فارسی معروف است.
مبادله فرهنگی بین ایران ترکیه هیچگاه متوقف نشده. همواره هنرمندان دوکشور به تناسب موقعیت زمانی در کشور همسایه محبوبیت و شهرت داشتهاند. در عرصه سینما، در سالهای دور، همکاری نزدیکی بین دو کشور وجود داشت.
فیلمسازان ترک از هنرمندان ایرانی برای ایفای نقش در فیلمهایشان دعوت میکردند و فیلمسازان ایرانی نیز همواره از چند چهره سینمایی ترکیه در فیلمهایش بهره میبردند. فیلمهای مشترک زیادی ساخته و نمایش داده شد. جونیت آرکین، بازیگر، تهیهکننده و کارگردان ترکیهای که در ایران با نام فخرالدین شناخته میشود. او در فیلمهایی مشترک ایرانی-ترکیهای نقشآفرینی کرده است.
چهرههای ایرانی سینمای دوران گذشته نیز در ترکیه محبوبیت و شهرت زیادی داشتند. سریالهای تلویزیونی ترکیه و فیلمهای سینمایی تولید شده در ترکیه، در سالهای گذشته، طرفداران بسیاری در بین مردم ایران پیدا کرده است.
سریالهای تلویزیونی ساخته شده در ایران و ترکیه، کم و بیش، بین دو کشور طرفدارنی دارد. سریالهای ساخته شده در ترکیه، در ایران بسیار پرطرفدار هستند و دیده میشوند.
موسیقی
در زمینه موسیقی، به دلایل گوناگون، تبادل در سطح گستردهتری وجود داشته و دارد. خوانندگان زیادی از ترکیه هستند که در ایران شهرت و محبوبیت دارند. در گذشته نیز چنین بوده. صدای خوانندگان ترک نزد بسیاری از ایرانیان شناخته شده است. سزن آکسو (Sezen Aksu)، ابراهیم تاتلیس (İbrahim Tatlıses)، احمد کایا (Ahmet Kaya)، یالین (Yalın)، سیمگه ساعین (Simge Sağın) ، ماهسون(Mahsun Kırmızıgül) ، امراه ( Emrah)، معزز آرسوی (Muazzez Ersoy)، تارکان (Tarkan)، دمت آکالین (Demet Akalın)، سیلا (Sıla)، سرتاب ارنر (Sertab Erener)، حدیثه (Hadise)، آژدا پکان (Ajda Pekkan)، ابرو گوندش (Ebru Gündeş)، هانده ینر (Hande Yener) ، بولنت ارسوی (Bülent Ersoy) ، و امل سایین (Emel Sayın).
ادبیات
آثار قابل توجهی از نویسندگان ترکیه زبان فراسی ترجمه شده است؛ نزدیکی جغرافیایی و قرابت فرهنگی میان ایران و ترکیه، از عتهای مهم این رخداد است
برخی نویسندگان و شاعران ترکیه در ایران شناخته شده هستند.
در طول قرنها کتابهایی از هر دو زبان، به شکل متقابل از ترکی به فارسی و بالعکس ترجمه شده است. ترجمه متون از فارسی به ترکی، در دوره پیش از سلسله عثمانیها در ترکیه، بسیار رایج بوده است. این کار در دوره عثمانی هم ادامه یافت و کتابهایی از فارسی به ترکی ترجمه میشد. ترجمه از یونانی، انگلیسی، فرانسوی، چه از متون ادبی و چه آثار علمی، مورد توجه اندیشمندان ترکیه بوده. این گونه تبادل فرهنگی هیچگاه تعطیل نشده و تا امروز ادامه یافته است.
به عنوان نمونه به چند نویسنده دوران معاصر اشاره کنیم: عزیز نسین(Aziz Nesin) نویسنده، منتقد و طنزپرداز مشهور ترکیه است. بیش از 100 کتاب از او منتشر شده و آثارش به بیش از 30 زبان ترجمه شدهاند. در ایران، داستانهایی از او مانند «پخمه» و «خاطرات یک مرده» محبوبیت فراوان داشتند ترجمه فارسی بیشتر آثار عزیز نسین را رضا همراه انجام داده است.
ناظم حکمت(شاعر )؛ اورهان پاموک (Orhan Pamuk): نویسنده برنده جایزه نوبل ادبیات. بیش از ۱۸ عنوان کتاب از او در ایران منتشر شده است. الیف شافاک (Elif Shafak): نویسنده پرفروش ترین رمان ترکیه؛ آثار او نیز در ایران ترجمه و چاپ شدهاند.
موضوع مرتبط: نویسندگان معاصر ترکیه